środa, 22 stycznia 2020

Reykjavik- „zatoka dymów”

The Sun Voyager (Icelandic: Sólfar)

Najpierw fakty:
- to najbardziej na północ wysunięta stolica świata;
-  Nazwa miasta po islandzku to „zatoka dymów", pochodzi od znajdujących się tu gorących źródeł i gejzerów;
- domy ogrzewa się tu energią geotermalną;
- Wydaje się tutaj najwięcej na świecie książek, gazet i magazynów w przeliczeniu na jednego mieszkańca;
- W momencie gdy Rejkiawik otrzymał prawa miejskie, był najmniejszym miastem w Europie - zamieszkiwało go 167 osób;
- Do 1984 roku w Reykjaviku nie można było posiadać psów; Zakaz zniesiono całkowicie dopiero w 2006 roku;  Z tego powodu w mieście można spotkać bardzo dużo kotów;
- Nie odśnieża się tu chodników- podgrzewa się je ciepłą wodą, aby zimą nie zamarzały;
- Za sprawą ciepłego Prądu Zatokowego (Golfstrom) zimy w Reykjaviku statystycznie są cieplejsze niż w Nowym Jorku; wiąże się to jednak z silnymi wiatrami i deszczem;
- Nie ma tu wieżowców;
- Mieszka tu ponad połowa (a nawet ponad 60%) mieszkańców Islandii;



Warto zobaczyć:
- Hallgrímskirkja (kościół wzorowany na wulkanicznych formacjach skalnych),
- Islandzkie Muzeum Narodowe,
- Perlan (szklana kopuła, w której mieści się Muzeum Saga),
- Harpa (sala koncertowa i centrum konferencyjne).

Harpa

Hallgrímskirkja
Warto spróbować:
- skyr (podobny do jogurtu),
- suszone ryby i suszone mięso,
- Brennivin (płonące wino, czarna śmierć)- wódka,
- hangikjöt (wędzona lub gotowana baranina),
- hakarl (zgniłe mięso rekina grenlandzkiego).

Maskonury
Islandia- ciekawostki:
- Język islandzki to najstarszy używany język w Europie:
- Mówi się, że na Islandii jest dwa razy więcej owiec niż ludzi;
- Jest tu około 10 tysięcy wodospadów i ponad 130 wulkanów (z czego 15 czynnych);
- Na Islandii nie ma pociągów, komarów, klubów ze striptizem, McDonald’sa ani lasów (drzewa zajmują ok. 1% powierzchni kraju- zostały posadzone przez ludzi);
- Najwyższy szczyt- Hvannadalshnúkur (2119 m n.p.m.);
- Najdłuższa rzeka- Þjórsá (230 km);
- jedyny międzynarodowy port lotniczy w tym kraju znajduje się w Keflavíku;
- Islandia zajmuje pierwsze miejsce w spożyciu ryb (90kg/osobę/rok) i coca-coli;
- Tutejsze nazwiska stanowi imię ojca + końcówka ,,son” i ,,dóttir” w zależności od tego czy jest to syn czy córka;
- W czerwcu, lipcu i częściowo sierpniu niemal przez całą dobę jest jasno;
- Jest to najbardziej na zachód wysunięta część Europy;
- Islandczycy wierzą w elfy, trolle i w inne stworzenia- do tego stopnia, że raz postanowiono zmienić plan budowy drogi ze względu na ich obecność;
- Wierzy się tu w 13 Mikołajów, a niegrzeczne dzieci zamiast rózgi dostają ziemniaka;
- Na Islandii stykają się dwie płyty kontynentalne- europejska i amerykańska (tzw. ryft kontynentalny)- najlepiej widoczny w parku narodowym Thingvellir;
- Kręcono tu m. in.: „Grę o tron”, „Lara Croft: Tomb Rider”, „Interstellar”, „Śmierć nadejdzie jutro”, „Sekretne życie Waltera Mitty”, „Batman- początek”;
- Pochodzi stąd m. in.: Björk (artystka);
- Vigdís Finnbogadóttir to pierwsza na świecie kobieta- prezydent;
- Występują tu maskonury (eng. puffin, isl. lundi)- miejscowy przysmak kulinarny;
- Nie występują tu płazy i gady;
- Używa się tu alg morskich jako przyprawy;
- Tutaj rozpoczynała się przygoda bohaterów powieści Juliusza Verne „Podróż do wnętrza ziemi” (lodowiec Snaefellsjokull),
- To jedyne miejsce w Europie, gdzie banany hoduje się w szklarniach (ze względu na tanią energię geotermalną);
- Amerykańscy astronauci ćwiczyli lądowanie na księżycu na islandzkich polach lawy przed misją Apollo, bo zdaniem NASA islandzki krajobraz najbardziej przypomina księżycowy;
- „Althing”  jest najstarszym istniejącym parlamentem na świecie. Pierwszy raz zebrał się w 930 roku przez osadników w dolinie Thingvellir;
- Do 1989 istniał tu zakaz spożywania piwa;
- Dawno temu używano tu suszonych ryb jako waluty;
- Islandia nie posiada własnych sił zbrojnych; współczynnik przestępczości należy do jednych z najniższych na świecie; policjanci nie noszą przy sobie broni;
- W sklepach można kupić m.in.: Prince Polo i piwo Tyskie;
- Wędzenie mięsa, ryb, a nawet piwa nad ogniem z suszonych odchodów owiec jest tradycyjnym sposobem konserwacji żywności;
- Populacja wyspy jest tak jednorodna genetycznie, że stworzono specjalną aplikację, która pozwala sprawdzić, czy nie jest się spokrewnionym z potencjalną partnerką lub partnerem;
- Do Islandii należy wysepka Surtsey (najmłodszy ląd na świecie, powstały w 1963 roku w wyniku wybuchu podwodnego wulkanu; wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO);
- Na południu wyspy występuje wiele gorących źródeł, a wiele z nich jest ogólnie dostępnych dla odwiedzających;
- Jedyna rasa koni jaka tu występuje to kuce islandzkie (potrafią poruszać się stępem, kłusem, galopem, a ponadto töltem i inochodem).

* UWAGA! Poniższe zdjęcia (podobnie jak zdjęcie maskonurów) nie zostały wykonane w Reykjaviku. Jednak wybierając się na wyspę- zdecydowanie trzeba wyjechać poza miasto!!! :)

Jeden spośród 130 wulkanów na Islandii
Wrak samolotu Dakota



Kuce islandzkie


 













wtorek, 21 stycznia 2020

Lizbona- „bezpieczna przystań, bezpieczny port”


Najpierw fakty:


- Nazwa Lizbony prawdopodobnie pochodzi od nazwy “Allis Ubbo”, co oznacza “Bezpieczna przystań / port”;
- Miasto (podobnie jak Rzym) położone jest na siedmiu wzgórzach: Castelo, São Vicente, São Roque, Santo André, Santa Catarina, Chagas i Sant’ Ana;
- Według większości historycznych szacunków, miasto jest starsze od Rzymu o 4 wieki;
- Lizbona jest najbardziej wysuniętą na zachód stolicą Europy, jednak w oficjalnych dokumentach nigdy nie potwierdzono nadania jej tytułu stolicy Portugalii;
- Most Vasco da Gamy na rzece Tag w okolicy Lizbony to najdłuższy most w Europie (długość 17 km);
- Most 25 Kwietnia (port. Ponte 25 de Abril) został zbudowany przez American Bridge Company czyli firmę, która zbudowała inny most w San Francisco (stąd podobieństwo); Most 25 kwietnia ma 2277 metrów długości, do 1974 roku most nosił nazwę mostu Antónia Salazara;
- W Lizbonie znajduje się najstarsza księgarnia na świecie (założona w 1732 roku);
- Karmienie gołębi w mieście jest zabronione;
- W Lizbonie znajduje się jedno z największych na świecie oceanariów;
- Klasztor Hieronimitów oraz Torre de Belem są wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO;
- Lizbońskie tramwaje pierwotnie były nazywane “Americanos”, ponieważ sprowadzono je ze Stanów Zjednoczonych;
- 1 listopada 1755 roku miało tu miejsce trzęsienie ziemi o sile 9 stopni w skali Richtera – najsilniejsze, jakie zdarzyło się w Europie;
- Fado (gatunek muzyczny, portugalski blues) powstał pod koniec XIX wieku na terenie Alfamy (dzielnicy Lizbony);
- w 1994 roku Lizbona została Europejską Stolicą Kultury, w 1998 roku była gospodarzem EXPO, a w 2004 roku organizatorem Mistrzostw Europy w piłce nożnej. 


Tramwaj linii 28

Warto zobaczyć:

- Torre de Belem (zwana też wieżą św. Wincentego),
- Pomnik Padrao dos Descobrimentos,
- Klasztor Hieronimitów (port. Mosteiro dos Jerónimos),
- Katedra Sé (port. Sé de Lisboa, czyli Santa Maria Maior de Lisboa)- najstarszy kościół w mieście,
- Zamek św. Jerzego,
- Park Monasto Forest,
- Winda Santa Justa,
-Targ Złodziei (Feira da Ladra). 

Torre de Belem
Padrao dos Descobrimentos

Najstarsza księgarnia

Winda Santa Justa
Warto spróbować:

- Bacalhau á bras (suszony dorsz pieczony z ziemniakami),
- Caldo Verde (zielona zupa kapuściana),
- Pastel de nata (tarta z budyniem). 

Pastel de nata
Portugalia- ciekawostki:

- Symbolem Portugalii jest kogut ( https://bit.ly/36edFJK );
- Portugalia jest najstarszym państwem w Europie- ma te same zdefiniowane granice od 1139 roku;
- Najdłuższa rzeka- Duero (długość: 322 km);
- Najwyższy szczyt- Ponta do Pico (wysokość: 2351 m n.p.m.);
- Handel niewolnikami został zakazany dopiero w 1850 roku;
- Rio de Janeiro było stolicą Portugalii (w latach: 1808 – 1821);
- Portugalczycy sprowadzili z Indii: pieprz, chilli, ziemniaki i pomidory;
- Zrobiono tu największy omlet na świecie (ponad 6 ton, 2012 rok- Rekord Guinnessa);
- Portugalia jest największym producentem wyrobów z korka na świecie (pochodzi stąd dąb korkowy);
- Uniwersytet w Coimbrze jest jednym z najstarszych uniwersytetów na świecie, najstarszym uniwersytetem w Portugalii;
- W Portugalii można zmienić płeć po ukończeniu 16. roku życia;
- Portugalskie konsorcjum Jerónimo Martins jest właścicielem Biedronki;
- Terra Nostra- najmniejsza gazeta na świecie (wydana 20 lutego 2012 roku, wymiary: 18,27 x 25,35 mm, 3000 tysiące egzemplarzy);
- Makau w Chinach aż do 1999 roku należało do Portugalii – było pierwszą i najdłużej istniejącą europejską kolonią na terenie Chin;
- Pochodzą stąd m.in.: Cristiano Ronaldo (piłkarz), Nelly Furtado (piosenkarka), Vasco Da Gama i Ferdynand Magellan (odkrywcy);
- Portugalska marynarka wojenna (Marinha Portuguesa) jest jedną z najstarszych na świecie- funkcjonuje nieprzerwanie od 1180 roku;
- Na wyspie São Miguel w archipelagu Azorów, znajduje się jedyna w Europie plantacja herbaty;
- Przylądek Świętego Wincentego, (port. Cabo de São Vicente), Przylądek Ciepłych Gaci to najbardziej na południowy zachód wysunięta część Europy, w średniowieczu uznawany za koniec (znanego Europejczykom) świata;
- Przylądek Roca (Cabo da Roca) jest najdalej na zachód wysuniętym punktem Europy. 
 

sobota, 11 stycznia 2020

Kijów – „miasto złotych kopuł”



Najpierw fakty:
- jedno z najstarszych miasto w Europie Wschodniej (założone w V w n.e.), aktualnie największe miasto i stolica Ukrainy,
- jedno z najbardziej zaludnionych miast w Europie (mieszka tu ok. 3 milionów ludzi);
- Metro uruchomiono tutaj w 1960 roku; Arsenalna to najgłębiej położona stacja metra na świecie- 105m;
- obok dworca znajduje się jedna z najliczniej odwiedzanych restauracji McDonald’s na świecie- rocznie realizuje się tu ponad 2 miliony zamówień;
- Biblioteka Narodowa Ukrainy im. Władimira Wiernadskiego to jedna z największych bibliotek na świecie; utworzona w 1918 roku. Znajduje się tu ok.15 milionów książek, rękopisów i tekstów;
- Znajduje się tu Lysa Hora- miejsce pogańskiego kultu dawnych Słowian. Pewna legenda mówi, że kula ziemska była opasana przez ogromnego, złego węża. Miejsce, w którym kąsa się za ogon, emanuje ogromną energią i mistyczną siłą i znajduje się ono właśnie na kijowskiej Łysej Górze. Istnieje także inna legenda, która mówi, że w lokalnych grotach zamurowano żywcem tych mieszkańców Kijowa, którzy uratowali się od napaści Tatarów.
- Kijów uważany za duchową stolicę kraju (wielu wierzących odwiedza Sobór Sofijski lub Ławrę Peczerską- są to 2 spośród 7 cudów Ukrainy);
- w zakładach Antonowa w Kijowie zbudowano An-225 Mrija- największy i najcięższy samolot w historii;
- Kijów (znany niegdyś jako Kanugård) był faktorią handlową Wikingów;
- Euromajdan- ruch społeczny związany z falą manifestacji i protestów na Ukrainie w 2013 roku, najwięcej wieców miało miejsce na Placu Niepodległości w Kijowie.

Warto zobaczyć:
- Sobór Sofijski (Sobór Mądrości Bożej),
- Ławra Kijowsko – Pieczerska,
- Monaster św. Michała,
- Kościół św. Mikołaja,
- Majdan Niezależności (Plac Niepodległości),
- Dom z chimerami (Domem Horodeckiego),
- Lysa Hora,
- Muzeum Jednej Ulicy (niekoniecznie),
- Muzeum Miniatur.

Plac Niepodległości
Plac Niepodległości- zdjęcie z Euromajdanu

Muzeum Jednej Ulicy
Ławra Peczerska

Ławra Peczerska


Monaster św. Michała

Monaster św. Michała

 Czego spróbować:
- barszcz,
- pierogi,
- kotlet po kijowsku,
- bliny,
-deser kijowski,
- kawa!

Kawy napijecie się dosłownie wszędzie!
"Pyzata Chata"- ukraińska sieciówka, gdzie można spróbować lokalnej kuchni.

Ukraina- ciekawostki:
- największe państwo położone w całości w Europie;
 - ukraińska hrywna została dwukrotnie wybrana najpiękniejszą walutą na świecie (2008 i 2013r.);
- w szkołach obowiązuje 12 stopniowa skala ocen;
- Najwyższy szczyt – Howerla 2 061 m n.p.m.;
- najdłuższa rzeka- Dniepr (jedna z najdłuższych rzek w Europie, dł. 2285 km);
-  Na Ukrainie znajdują największe na świecie złoża rudy manganu (11% wszystkich złóż na świecie);
- w latach 1885-1887 w okolicach miasta Rachów wyznaczono geograficzny środek Europy;
- 26 kwietnia 1986 roku w Czarnobylu miała miejsce największa katastrofa w historii energetyki jądrowej i jedna z największych katastrof przemysłowych XX wieku. W wyniku awarii przy przegrzaniu się rdzenia reaktora doszło do wybuchu, pożaru oraz rozprzestrzenienia się substancji promieniotwórczych;
- Ze względu na bardzo urodzajne ziemie (czarnoziemy) tereny obecnej Ukrainy były kiedyś nazywane „spichlerzem Europy”;
- Na dnie Morza Czarnego odkryto podwodną rzekę;
- została tu stworzona najstarsza na świecie konstytucja (1710r.);
- na Ukrainie skomponowano „O Sole Mio”;
- Vyshyvanka- haftowane koszule to strój narodowy;
- skonstruowano tu pierwszą lampę naftową (Lwów, 1853r.);
- w 2017r. Ukraiński rząd zakazał Stevenowi Seagalowi wstępu na Ukrainę przez pięć lat (uznając go za zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa);
- pochodzą stąd m.in.: bracia Kliczko (utytułowani bokserzy wagi ciężkiej) i Andrij Szewczenko (piłkarz), Khaladzhi Dmitriy (siłacz, wielokrotnyrekordzista Guinessa, m.in. podniósł małym palcem kamień o wadze 150kg), Taras Szewczenko (poeta, malarz)
- najpopularniejszy sport na Ukrainie to piłka nożna (najlepsze drużyny: FC Dynamo Kijów i FC Shakhtar Donetsk); Ukraina była współgospodarzem Euro 2012;
- Na Ukrainie panuje przesąd, że znalezienie pajęczyny w gwiazdkowy poranek przynosi szczęście;
- Ukraina jest jednym z największych producentów miodu na świecie, wynaleziono tu ramki na plastry miodu stosowane w ulach;
- w miejscowości Klevan znajduje się jeden z najpiękniejszych tuneli na świecie- tzw. tunel miłości.
- Od 2009 roku pornografia na Ukrainie jest nielegalna. Filmy lub prasę tego typu można kupić po otrzymaniu od lekarza recepty. Łamiąc ten przepis można trafić do więzienia nawet na 3 lata.