Stambuł – „miasto dwóch kontynentów”

Wieża Galata

Najpierw fakty:

- miasto znajduje się na dwóch kontynentach – w Europie i Azji. Granice Stambułu znajdują się po dwóch stronach cieśniny Bosfor, która oddziela od siebie te kontynenty;
- jedno z największych miast świata, najludniejsze miasto w Europie;
- miasto było nazywane: Bizancjum, Nowy Rzym, Konstantynopol, Istambul, Carogród, Miklagrad;
- pomimo, iż Stambuł był stolicą wielu starożytnych imperiów (bizantyjskiego, rzymskiego, osmańskiego), miasto nie jest współczesną stolicą Turcji. Stolicą Turcji jest Ankara;
- w czasach Imperium Osmańskiego Stambuł posiadał ponad 1400 publicznych toalet;
- Hagia Sophia przez około 900 lat była największym kościołem na świecie;
- Leonardo da Vinci zaprojektował most nad cieśniną Bosfor, który łączyłby Europę z Azją. Pomimo, że most wg projektu Leonarda da Vinci nigdy nie powstał, obecnie nad cieśniną przechodzą dwa mosty;
- kawę do Stambułu sprowadzono z Jemenu w XVI wieku, wynaleziono tu nową metodę przygotowywania kawy mielonej – obecnie zwaną kawą po turecku;
- w XVII wieku picie kawy w Stambule było zakazane. Takie prawo wprowadził sułtan Murad IV- pozamykał liczne kawiarnie, a nawet przechadzał się ulicami miasta, przebrany za zwykłego mieszkańca, tropiąc ze swoimi sługami osoby pijące kawę. Przyłapanych na gorącym uczynku pozbawiał głowy;
- pierwsza turecka gazeta została wydrukowana 1 sierpnia 1831;
- Adampol / Polonezköy to polska wieś pod Stambułem, która dawała schronienie uczestnikom powstania listopadowego, Wiosny Ludów oraz powstania styczniowego (utworzona w 1842r.);
- znajduje się tutaj około 3000 meczetów;
- znajduje się tu historyczny budynek stacji kolejowej Sirkeci, gdzie ostatnią stację miał słynny Orient Express kursujący pomiędzy Paryżem a Stambułem w latach 1883-1977;
- Agatha Christie napisała powieść „Morderstwo w Orient Expresie” w hotelu w Stambule;
- Wielki Bazar to największy na świecie zadaszony targ, na którym znajduje się ponad 3 tys. sklepów;
- znajduje się tu trzecie najstarsze metro na świecie (po Londynie i Nowym Yorku);
- taksówki są żółte i pobierają tę samą stałą opłatę za kilometr;
- ruch pieszy i rowerowy na mostach przecinających Bosfor został zakazany z powodu dużej liczby samobójstw;
- tulipany pochodzą ze Stambułu;
- w 2010 roku Stambuł został Europejską Stolicą Kultury;

Warto zobaczyć:

- Hagia Sofia,
- Błękitny Meczet,
- Pałac Topkapi,
- Pałac Dolmabahce,
- Muzeum Adama Mickiewicza,
- Kościół św. Jana Chrzciciela,
- Muzeum Pera,
- Wieża Galata,
- Wielki Bazar.

Hagia Sophia

Wielki Bazar

Błękitny Meczet

Wieża Zegarowa Dolmabahçe

Warto spróbować:

- pieczone kasztany,
- borek (ciasto drożdżowe z farszem),
- kebab,
- kumpir (pieczony ziemniak z dodatkami),
- Midye dolma (małże z ryżem),
- Balik ekmek (kanapka podawana z rybą i dodatkami),
- Baklawa, Rachatłukum, Lokma (słodycze),
- lahmacun (turecka pizza),
- Bumbar (faszerowany ryżem i pietruszką flak barani),
- turecka herbata i kawa,
- raki (anyżówka),
- Nargile (turecka fajka wodna- szisza).

Turcja- ciekawostki:

- święty Mikołaj urodził się na terenach dzisiejszej Turcji;
- Państwo Osmańskie było jedynym krajem, który nie uznał rozbioru Polski (1795–1918);
- poligamia w Turcji jest zakazana, pomimo że to kraj muzułmański, a islam zezwala na posiadanie kilku żon;
- dzień dziecka obchodzony jest 23 kwiet­nia, jest to dzień wolny od pracy i szkoły;
- Z Turcji pochodzi rasa kotów Van, które uwielbiają pływać i mają dwoje różnokolorowych oczu;
- czarna strzałka na suficie w miejscu publicznym wskazuje kierunek Mekki;
- najwyższy szczyt: Ararat (5137m n.p.m.), jest to wygasły wulkan, wg Biblii osiadła tu Arka Noego;
- Najdłuższa rzeka: Kizilirmak (1355 km);
- Tradycja łaźni tureckiej została przejęta od Rzymian;
- Słynne słowa Juliusza Cezara “Veni, vidi, vici” zostały wypowiedziane po wygraniu walki z królestwem Pontu w północno- wschodniej Turcji;
- pochodzą stąd m. in.: Ezop (bajkopisarz), Homer (poeta),  biblijny Abraham, Paweł Apostoł, Abraham, Tales z Miletu;
- wojna trojańska rozgrywała się m. in. na terenie zachodniej Turcji;
- w mieście Antolia nagrywano film “Gwiezdne wojny”. Do dziś jest tam rozstawione miasteczko filmowe, które można zwiedzać;
- W południowo-wschodniej części kraju znajduje się miasto o nazwie Batman. Burmistrz miasta chciał wytoczyć pozew twórcom filmów o Batmanie za nielegalne użycie nazwy;
- pochodzi stąd najwyższy człowiek świata- Sultan Kösen (2,51 m);

 "Kto rządzi Stambułem, ten rządzi całym krajem"

Florencja- „kwitnąca stolica renesansu”

Most Złotników

Najpierw fakty:

- to pierwsze miasto w Europie z brukowanymi ulicami (1339 r.), pierwsza stolica Włoch oraz stolica Toskanii;
- nazwa miasta pochodzi od rzymskiego określenia Florentia- „kwitnąca”; miasto założył Juliusz Cezar w 59 roku p.n.e. jako kolonię dla byłych żołnierzy i nadał mu formę obozu wojskowego;
- Florencja jest uważana za miejsce narodzin renesansu;
- tworzyli tu najwięksi artyści tacy jak: Michał Anioł, Leonardo da Vinci czy Dante Alighieri;
- podczas II wojny światowej Niemcy wysadzili wszystkie mosty z wyjątkiem Ponte Vecchio (podobno dlatego, że Hitler uznał go za zbyt piękny, by go zniszczyć);
- Według UNESCO we Florencji znajduje się aż jedna trzecia światowego dziedzictwa sztuki;
- w kościele Santa Croce został pochowany Galileusz;
- wywodzi się stąd marka Gucci;
- symbolem Florencji jest czarny kogut;
- z miastem związany jest syndrom Stendhala, czyli rodzaj zaburzenia przejawiającego się przyśpieszonym biciem serca, zawrotami głowy, dezorientacją powstającą u niektórych osób na widok wspaniałości, dzieł sztuki i zabytków zgromadzonych na małej przestrzeni;
- We Florencji obowiązuje zakaz siadania z jedzeniem w historycznym centrum miasta (na schodach, chodnikach, na progach sklepów i lokali gastronomicznych, domów mieszkalnych i na krawężnikach). Za złamanie zakazu grozi mandat w wysokości nawet 500 euro.

Warto zobaczyć:
- Bazylika di San Lorenzo,
- kościół Santa Maria Novella,
- katedra Santa Maria del Fiore,
- Ponte Vecchio (Most Złotników),
- katedra Duomo,
- galeria Uffizi,
- Piazza della Signoria,
- Galleria dell'Accademia.

Katedra Santa Maria del Fiore

Warto spróbować:

- Bistecca alla fiorentina (stek wołowy),
- Panino lampredotto (flaki wołowe w bułce),
- Gelato (lody),
- makaron,
- chianti (wino).

Włochy- ciekawostki:

-  nazwa Włochy pochodzi od słowa italia, co oznacza „ziemia cielęca” (prawdopodobnie dlatego, że byk był symbolem plemion południowo-włoskich);
- najwyższy szczyt: Monte Bianco di Courmayeur (4748 m n.p.m.);
- najdłuższa rzeka: Pad (długość: 652 km)
- na terenie kraju znajdują się trzy aktywne wulkany: Etna, Stromboli i Wezuwiusz;
- uważa się, że liczba 17 jest pechowa, podobnie jak otworzenie parasolki w budynku lub zostawienie kapelusza na łóżku, a przypadkowe rozlanie wina przynosi szczęście;
- We Włoszech wynaleziono m. in.: termometr, fortepian, gitarę, skrzypce, organy, barometr, baterie, pizzę, nitroglicerynę, lody, okulary, ekspres do kawy, telefon, jacuzzi;
- Standardowy alfabet włoski zawiera tylko 21 liter. Włoski alfabet włoski nie posiada liter J, K, W, W, X lub Y (te występują tylko w wyrazach obcych);
- wśród wszystkich języków romańskich, język włoski jest najbardziej zbliżony do łaciny;
- Włochy to jeden z największych producentów i eksporterów wina na świecie;
- pochodzą stąd m. in.: Armani, Versace i Prada (projektanci mody), Napoleon Bonaparte;
- w tym kraju wybudowano pierwszą autostradę;
- mężczyzna noszący spódnicę może zostać aresztowany;
- Pierwsze bikini nosiły Rzymianki już w I w. p.n.e.;
- „Ferrari” to trzecie najpopularniejsze nazwisko w tym kraju;
- Ostatnia kara śmierci została wykonana w 1947 roku;
- Na terenie kraju istnieją dwa niezależne państwa: Republika San Marino i Watykan;
- Włoskie rekordy Guinessa to m. in.: największe tiramisu, najdłuższa bagietka, najdłuższa pizza, największe cappuccino, największa wieża z klocków lego, najdłuższy welon, największa bitwa na pomarańcze.

 

Jak diamentowy pierścień
Którym się ziemia z niebem zaręcza
W sieci telewizyjnych anten
W zieleni pięknej jak przedtem
Leży Florencja.

(Florencja, Kartki z podróży)

Amsterdam- „miasto na palach”

Najpierw fakty:

- pomimo, że Amsterdam jest stolicą państwa, siedziba rządu znajduje się w Hadze;
- w Amsterdamie jest 3 razy więcej mostów niż w Wenecji (1281);
- nazwa miasta to kombinacja nazw rzeki Amstel i tamy na rzece (z ang. ‘dam’) zbudowanej w momencie zakładania wioski zwanej dzisiaj Amsterdam;
- w mieście działa ok. 1500 pubów i kawiarni;
- większość mieszkańców codziennie jeździ na rowerach; w mieście jest więcej rowerów niż mieszkańców;
- od setek lat każdy nowy budynek w mieście stawiany jest na palach zabezpieczających konstrukcję przed zapadaniem się. Podpory wbijane są w warstwę gliny, torfu i wody, aż dotrą do podłoża twardego piachu. Pałac królewski przy placu Dam ma aż 13 659 drewnianych podpór.
- w 1850 roku ok. 30% ludności Amsterdamu żyło z żebractwa;
- na początku XX wieku taniec w Amsterdamie był zabroniony;
- mieszkańcy miasta o niskich dochodach mogą raz w roku bezpłatnie zabrać swoje zwierzę do weterynarza;
- corocznie z tutejszych kanałów wydobywa się około 10 tysięcy rowerów;
- pokój w dzielnicy Czerwonych Latarni oświetlony niebieskim lub fioletowym światłem oznacza, że prostytutka może nie być w 100% kobietą;
- miasto ma ponad 400-letnią tradycję szlifowania diamentów i do tej pory jest jednym z najważniejszych miast dla biznesu kamieni szlachetnych;
- tutejsze domy są budowane na drewnianych słupach. Większość z nich została stworzona w XVII wieku, dlatego wiele domów w mieście ma tendencję do krzywienia i pochylania się na boki;
- De Poezenboot to prawdopodobnie jedyna na świecie pływające schronisko dla kotów;
- działa tutaj ponad 200 Coffee Shopów- sprzedaje się tu miękkie narkotyki; ludzie mogą uprawiać konopie w domu na własny użytek;
- od 2008 roku w kawiarniach nie można palić tytoniu, ale jointy już tak;
- Amsterdam, a nawet połowa Holandii, leży poniżej poziomu morza. Bez różnych technologii, które były odkrywane i wdrażane przez ostatnie pięćset lat, miasto byłoby zanurzone pod wodą na prawie 2 metry;
- Jeśli umrzesz w Amsterdamie, a nie masz rodziny, przyjaciół ani znajomych, to poeta napisze wiersz i wyrecytuje go na Twoim pogrzebie;
- to pierwsza stolica na świecie, która zezwoliła na małżeństwa homoseksualne;
- Pierwszy gejowski bar w Amsterdamie został otwarty w 1927 roku i nadal funkcjonuje (Cafe ‚t Mandje);

Warto zobaczyć:

- De Wallen- Dzielnica Czerwonych Latarni,
- museum Vincenta Van Gogha,
- amsterdamskie kanały,
- Nieuwe Kerk,
 - zabytkowe śródmieście,
- Oude Kerk - najstarszy kościół,
- Magere Brug - CHudy Most,
- Singel - najstarszy kanał Amsterdamu,
- Bloemenmarkt - legendarny pływający targ kwiatów,

- dom Anny Frank.

Nieuwe Kerk

Pałac królewski

Kościół św. Mikołaja w Dzielnicy Czerwonych Latarni

EYE Filminstituut

Warto spróbować:

- frytki,
- bitterballen- kulki smażone na głębokim oleju,
- haring- solony śledź,
- oliebollen- słodkie pączki,
- stroopwaffel- słodkie ciastko.

Niderlandy- ciekawostki:

- od 1 stycznia 2020 roku nie ma już takiego kraju jak Holandia, są Niderlandy:
- Holendrzy statystycznie należą do najwyższych ludzi na świecie;
- prostytucja została zalegalizowana w 1815 roku; prostytutki płacą podatki;
- w kraju jest legalna aborcja i eutanazja;
- Najwyższy szczyt- Vaalserberg (322 m n.p.m.);
- kraj słynie z dużej ilości wiatraków i uprawy tulipanów;
- w kraju jest więcej świń niż ludzi;
- powstał tu pierwszy na świecie mikroskop;­­­
- wynaleziono tu m. in. Gin;
- wywodzą się stąd takie firmy jak:  Shell, Philips, Aegon, ING, Heineken i TNT;
- to jeden z najbardziej innowacyjnych krajów  na świecie (obok Szwecji i Szwajcarii);
- to jeden z największych eksporterów piwa na świecie;
- Podczas kampanii holenderskiej w 1940 roku, Holandia posiadała tylko jeden czołg. Holenderskie wojska nie mogły jednak wykorzystać jego siły w ofensywie, ponieważ utknął w błocie w drodze na front walki;
- Każdego roku rodzina królewska przesyła do Kanady cebulki tulipanów w podziękowaniu za pomoc Kanadyjczyków w trakcie II Wojny Światowej;
- Fierljeppen (Polsstokverspringen) to tradycyjny holenderski sport, w którym zawodnik przy pomocy tyczki próbuje pokonać jak największą odległość, przeskakując nad kanałem;
-  Święty Mikołaj nie pojawia się w Holandii w święta, tylko w połowie listopada. Nie przybywa również na saniach z reniferami, tylko statkiem parowym, następnie jeżdżąc na siwym koniu rozwozi dzieciom prezenty;

„Bóg stworzył świat, ale Holandię stworzyli Holendrzy.” (powiedzenie holenderskie)

Londyn – „jeśli jesteś nim znudzony, jesteś znudzony życiem”

Tower Bridge

Najpierw fakty:

- jest jednym z najczęściej odwiedzanych miast świata;
- kiedyś był nazywany Londonium, Ludenwic i Ludenburg;
- stworzono tu jeden z pierwszych na świecie ogrodów zoologicznych (1829 r.);
- The Shard to najwyższy budynek w mieście (wysokość 310 m);
- mieszkał tu Jimi Hendrix (przy ul. Brook 23), miejsce zostało przekształcane w muzeum;
- podczas II wojny światowej Londyn stał się tymczasową stolicą i siedzibą rządów Polski, Norwegii, Belgii, Holandii i Francji.
- pod londyńskimi uliczkami przepływa około 20 podziemnych rzek;
- w XII wieku sprowadzono tu z Cypru łabędzie (Ryszard Lwie Serce);
- w 1631 roku wydano tu Biblię, w której przypadkowo opuszczono słowo „nie” z siódmego przykazania, które następnie brzmiało: „Cudzołóż”;
- pod koniec XVII wieku geje w Londynie stworzyli slang, aby móc komunikować się publicznie bez obawy, że zostaną aresztowani;
- do 1916 roku sprzedaż narkotyków była legalna. W luksusowym domu towarowym Harrods można było kupić kokainę, morfinę, heroinę, strzykawki i igły;
- puszczanie latawca jest tu przestępstwem;
- Pałac Westminster wydał zakaz umierania w tym miejscu. Jest on związany z przynależnością Pałacu do pałaców królewskich. Przynależność ta sprawia, że w momencie śmierci należałoby takiej osobie odprawić pogrzeb państwowy – stąd też wydanie zakazu; Pałac Westminsterski wybudowano nad brzegiem rzeki, żeby tłum (np. niezadowolonych z rządu obywateli) nie mógł go nigdy otoczyć;
- od 1313 roku do parlamentu nie można wejść w zbroi rycerskiej;
- Wielki pożar w 1666 roku, który zniszczył większą część miasta przy okazji wytępił panującą epidemię dżumy oraz znacznie przyczynił się do rozwoju ówczesnego Londynu;
- pierwsza linia metra została uruchomiona w 1863 roku- to najstarsze metro na świecie;

- stacja metra Aldgate została wybudowana na cmentarzysku, gdzie pochowano ponad tysiąc ciał ludzi, którzy zmarli na dżumę;
- powstał tu pierwszy bankomat (1967 rok);
- Na Trafalgar Square znajduje się najmniejszy na świecie posterunek policji;
- tylko na jednej ulicy w mieście obowiązuje ruch prawostronny;
- to jedno z pierwszych miast na świecie, w którym wprowadzono zwyczaj wieczornego oświetlania ulic;
- Pałac Buckingham to największy na świecie pałac królewski, został zbudowany w 1702 roku na miejscu domu publicznego;
- zgodnie z dekretem króla Karola II, w Tower of London musi przebywać przez cały czas minimum sześć kruków. Zgodnie z legendą jeśli kruki odlecą, monarchia upadnie. Dla bezpieczeństwa w wieży trzyma się osiem kruków;
- Big Ben to nazwa, która odnosi się do dzwonu znajdującego się we wnętrzu wieży zegarowej. Sama wieża to tak naprawdę „Elizabeth Tower”;  W 1949 r. zegar opóźnił się o 41 minut (stado ptaków usiadło na wskazówce minutowej), w 1962 r. zegar wybił Nowy Rok dziesięć minut za późno (z powodu dużej ilości śniegu na wskazówkach);
- w XVI wieku Londyńskie prawo zabraniało bicia żon po godzinie 21, ponieważ hałas towarzyszący przemocy zaburzał sen sąsiadów;
- w Londynie mieszka najwięcej miliarderów na świecie;
- pochodzą stąd m. in.: Gary Oldman (aktor), Naomi Campbell (modelka), David Bowie (muzyk);
- symbole Londynu to przede wszystkim: czerwone budki telefoniczne, piętrowe autobusy, black cabs (czarne taksówki);
- Heathrow to największe lotnisko w Europie (pod względem ilości obsługiwanych pasażerów);

Warto zobaczyć:

- London Eye (Millennium Wheel, Koło Milenijne),
- Big Ben,
- Tower Bridge,
- Opactwo westminsterskie,
- Hyde Park,
- SOHO,
- Pałac Buckingham,
- Camden Town,
- Natural History Museum.

SOHO

Okolice Buckingham Palace

London Eye

Camden Town

Warto spróbować:

- fish and chips,
- kurczak Tikka Massala,
- herbata,
- piwo.

Wielka Brytania- ciekawostki:

- pełna nazwa: Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (w jej skład wlicza się Anglia, Walia i Szkocja oraz Irlandia Północna);
- pije się tu najwięcej herbaty i cydru na świecie;
- najdłuższa rzeka-  Severn (354 km), jest o 8 km dłuższa od Tamizy (346 km);
- najwyższy szczyt- Ben Nevis (1344 m n.p.m.);
- Stonehenge jest starsze niż piramidy, powstało około 3000 roku p.n.e.;
- rodzina królewska jest spokrewniona z Władem III Palownikiem, znanym jako Hrabia Drakula;
- brytyjska policja zwykle nie nosi przy sobie broni;
- produkuje się tu samochody Aston Martin, a silniki do tych aut składa się ręcznie;
- wymyślono tu kilka dyscyplin sportowych, m. in.: piłkę nożną, rugby i polo;
- odległość pomiędzy Anglią a Francją to tylko 34 km; kraje są połączone tunelem pod kanałem La Manche, który został otwarty w 1994 roku. Jest to drugi co do długości tunel podziemny na świecie;
- w Wielkiej Brytanii, jeżeli dożyjesz swoich 100 urodzin otrzymasz kartkę od królowej z życzeniami;
- wszystkie paszporty w Wielkiej Brytanii wydawane są w imieniu królowej Elżbiety II, ona sama go nie posiada;
- w Zjednoczonym Królestwie nigdy nie będziesz dalej niż 70 mil od wybrzeża;
- eksport potrawy Haggis do USA jest nielegalny, ponieważ rząd Amerykański nie uznaje płuc owcy jako jadalnych.

 

"Jeśli jesteś znudzony Londynem, jesteś znudzony życiem"
Samuel Johnson (angielski pisarz)

"Nie ma takiego miasta jak Londyn! Jest Lądek, Lądek Zdrój!” :)